جاهای دیدنی قیدار زنجان
جاهای دیدنی قیدار زنجان: گنجینهای از تاریخ و طبیعت
شهر قیدار که بهطور رسمی با نام خدابنده شناخته میشود، یکی از شهرهای تاریخی و کوهستانی استان زنجان است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، همواره مورد توجه گردشگران و تاریخدوستان قرار گرفته است. این منطقه نهتنها از لحاظ طبیعی دارای مناظر دیدنی و بکر است، بلکه آثار تاریخی و فرهنگی متعددی نیز دارد که بر اهمیت آن افزوده است. در این مقاله، به بررسی جاهای دیدنی قیدار و ویژگیهای منحصر به فرد آن خواهیم پرداخت.
موقعیت جغرافیایی قیدار
قیدار یا خدابنده در جنوب استان زنجان و در دامنههای کوههای زنجان قرار دارد. این شهر که در ارتفاعات قرار دارد، از آبوهوای سرد و خشک برخوردار است و در فصلهای زمستان بهشدت سرد میشود. اما در تابستان، این منطقه از آبوهوای معتدل و خنک برخوردار است که آن را به مقصدی جذاب برای مسافران تبدیل میکند.
آثار تاریخی و فرهنگی قیدار
قیدار بهعنوان یکی از شهرهای تاریخی ایران، در خود آثار باستانی و تاریخی زیادی را جای داده است که نشاندهنده قدمت و فرهنگ غنی این منطقه است. در ادامه به بررسی برخی از این آثار خواهیم پرداخت.
سد کرسف (سد امیر)
یکی از جاذبههای تاریخی و دیدنی قیدار، سد کرسف است که بهعنوان یکی از سدهای وزنی در منطقه شناخته میشود. این سد در مسیر رود شور، یکی از شاخههای رود قزلاوزن، ساخته شده است. با توجه به سفالهای کشف شده در منطقه، کارشناسان معتقدند که سد کرسف در دوره ساسانیان ساخته شده است و در دورههای بعدی، از جمله دوره قاجار، مرمتهایی در آن انجام گرفته است.
سد کرسف با هدف ذخیرهسازی آب و کنترل سیلابها ساخته شده بود و در آن زمان، نقش حیاتی در کشاورزی منطقه داشت. امروزه دریاچهای که از این سد به وجود آمده، یکی از جاذبههای گردشگری منطقه است و بازدیدکنندگان میتوانند از منظره زیبا و طبیعت اطراف آن لذت ببرند.
مسجد جامع سجاس
یکی دیگر از آثار تاریخی و مذهبی مهم قیدار، مسجد جامع سجاس است که در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان خدابنده و در شهر سجاس واقع شده است. این مسجد بهعنوان یکی از بناهای برجسته استان زنجان، در ابتدای قرن پنجم هجری قمری ساخته شده است و در معماری آن از سبکهای اسلامی استفاده شده است.
مسجد جامع سجاس دارای چهار کتیبه مهم است که ارزش تاریخی بالایی دارند. یکی از این کتیبهها در ساقه گنبد قرار دارد و با خط نسخ نوشته شده است. کتیبه دیگر در فیلپوشها و با خط ثلث حک شده است و متن سوره تبارک نیز بهصورت کتیبهای جداگانه زیر کتیبه فیلپوشها قرار دارد که دور تا دور مسجد را زینت داده است.
این مسجد به سبک شبستانی ساخته شده و از ویژگیهای خاص آن میتوان به تزئینات هندسی و هنرهای معماری اسلامی اشاره کرد که هنوز هم بعد از گذشت قرنها، زیبایی خود را حفظ کرده است.
غار کتلهخور
غار کتلهخور یکی از شگفتانگیزترین جاذبههای طبیعی منطقه قیدار است. این غار که در منطقه خدابنده قرار دارد، از جمله غارهای بزرگ و معروف ایران است و یکی از مقاصد گردشگری مهم در استان زنجان محسوب میشود. غار کتلهخور به دلیل داشتن چکندهها و قندیلهای زیبا شهرت دارد و بهعنوان یکی از غارهای خشک ایران شناخته میشود.
این غار در گذشته مورد توجه محلیها و گردشگران قرار گرفته و بهدلیل زیباییهای طبیعی و منظر شگفتانگیز خود، در فهرست آثار طبیعی ایران ثبت شده است. در داخل غار، دریاچههایی وجود دارد که زیبایی آنها برای بازدیدکنندگان جذاب است. همچنین این غار به دلیل حجم زیاد و پیچیدگیهای خود، بهعنوان یکی از مکانهای چالشبرانگیز برای گردشگران کوهنورد و غارنورد شناخته میشود.
زرین غار
زرین غار نیز از دیگر جاذبههای طبیعی و دیدنی قیدار است که بهعنوان یکی از جاذبههای گردشگری تازه کشفشده در استان زنجان شناخته میشود. این غار که به نامهای زرین رود، زرین آباد و دودزا نیز معروف است، در پی وقوع زلزلهای که در سال ۱۳۸۴ در استان زنجان رخ داد، کشف شد.
زرین غار از نوع غارهای خشکی است که در طول آن، چشمههای آب سرد، دریاچههای کوچک و قندیلهای در حال رشد وجود دارند. این غار بهدلیل ویژگیهای خاص خود، بهعنوان یکی از جاذبههای جدید و بکر گردشگری در استان زنجان مطرح است. بازدیدکنندگان از این غار میتوانند تجربهای متفاوت از طبیعتگردی در دل زمین داشته باشند.
آرامگاه قیدار نبی
از دیگر جاذبههای تاریخی قیدار، آرامگاه قیدار نبی است که بهعنوان یکی از آثار مذهبی و مهم منطقه شناخته میشود. قیدار نبی یکی از شخصیتهای مذهبی و تاریخی است که در تاریخ اسلام جایگاه ویژهای دارد. بقعه قیدار نبی که در مرکز شهر خدابنده قرار دارد، مربوط به سدههای ۷ و ۸ هجری قمری است و در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۱۷ با شماره ثبت ۳۲۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این بقعه علاوه بر اهمیت مذهبی، از لحاظ معماری نیز دارای ویژگیهای خاصی است و بهعنوان یکی از جاذبههای فرهنگی منطقه شناخته میشود. این مکان مورد توجه زائران و گردشگران دینی قرار میگیرد.
ویژگیهای طبیعی قیدار
قیدار علاوه بر آثار تاریخی خود، از نظر طبیعی نیز دارای جاذبههای زیادی است. این منطقه بهخاطر موقعیت جغرافیایی خود، محیطی کوهستانی و دشتهای وسیعی دارد که آن را به مکانی مناسب برای کوهنوردی و طبیعتگردی تبدیل کرده است. در فصول مختلف سال، مناظر طبیعی قیدار تغییر میکنند و این تنوع باعث میشود که گردشگران از هر فصل سال بازدید کنند و از زیباییهای طبیعت لذت ببرند.
دریاچه سد کرسف
دریاچه سد کرسف که بهواسطه سد امیر در قیدار ایجاد شده است، یکی از نقاط برجسته طبیعی منطقه است. این دریاچه بهواسطه شرایط جغرافیایی خاص خود، جذابیتی ویژه برای گردشگران دارد. در این منطقه میتوان از تفریحاتی نظیر قایقسواری، ماهیگیری و پیادهروی در اطراف دریاچه لذت برد. همچنین، این دریاچه برای عکاسی و ثبت تصاویر از مناظر طبیعی بسیار مناسب است.