تنگشمشه
تنگشمشه: درهای با زیباییهای طبیعی و اهمیت زیستمحیطی در ایلام
تنگشمشه یکی از جاذبههای طبیعی و زیبا در استان ایلام است که در روستای هلاسم قرار دارد. این دره به دلیل ویژگیهای منحصر بهفرد جغرافیایی و زیستمحیطیاش، بهعنوان یکی از مقاصد جذاب برای علاقهمندان به طبیعت و گردشگری بهشمار میآید. در این مقاله، به معرفی تنگشمشه، ویژگیهای طبیعی و تاریخی آن، و اهمیت زیستمحیطی این منطقه پرداخته میشود.
1. موقعیت جغرافیایی و دسترسی
تنگشمشه در شمالغربی ایران و در استان ایلام واقع شده است.
- موقعیت روستایی: این دره در روستای هلاسم قرار دارد که در فاصلهای نزدیک به مناطق شهرستانهای شیروان و چرداول است.
- مسیر دسترسی: برای دسترسی به تنگشمشه، از مسیرهای محلی که از شهر ایلام و بهویژه از جادههای اطراف روستای هلاسم عبور میکنند، میتوان به این دره رسید.
2. ویژگیهای طبیعی تنگشمشه
طول و ساختار جغرافیایی
تنگشمشه به طول حدود 3 کیلومتر، درهای است که کوه چرمین را به دو بخش تقسیم میکند. این دره با شیبهای تند و صخرههای بلند، مناظر بسیار دیدنی و بکری را ارائه میدهد که توجه هر بازدیدکنندهای را جلب میکند.
نقطه اتصال آبهای سطحی
تنگشمشه، نقطه اتصال آبهای سطحی بخشهای شیروان و چرداول است. این ویژگی از نظر اکولوژیکی و زیستمحیطی اهمیت ویژهای دارد، زیرا بهعنوان کانالی برای عبور و هدایت آبها عمل میکند و به حفظ تعادل محیطزیست محلی کمک میکند.
چشمه آبشیرین «به ره زا»
یکی از ویژگیهای برجسته تنگشمشه، وجود چشمه آبشیرین «به ره زا» در دهانه جنوبی این دره است. این چشمه با آب گوارای خود، زیبایی و جذابیت این منطقه را دوچندان کرده و بهعنوان یک منبع آب طبیعی در منطقه اهمیت زیادی دارد. چشمه به ره زا، بهویژه در فصول گرم سال، محلی خنک و دلنشین برای گردشگران فراهم میآورد.
3. اهمیت زیستمحیطی و اکولوژیکی
تنگشمشه و منابع آب آن، بهویژه چشمه به ره زا، نقش بسیار مهمی در اکوسیستم منطقه ایفا میکنند.
- حفظ تنوع زیستی: این دره و اطراف آن، محل زندگی گونههای مختلف گیاهی و جانوری است که در این محیط بکر و طبیعی بهسر میبرند.
- منبع آب برای منطقه: چشمههای موجود در تنگشمشه نهتنها برای حیات طبیعی منطقه اهمیت دارند، بلکه منبع مهمی برای تأمین آب شرب و کشاورزی روستاهای اطراف بهشمار میآیند.
- زیستگاه جانوری: تنگشمشه بهعنوان یک زیستگاه طبیعی، محل زندگی بسیاری از گونههای جانوری بومی ایلام است که در درههای عمیق و کوهستانی منطقه میزیند.
4. جاذبههای گردشگری و طبیعی
چشماندازهای طبیعی
تنگشمشه با درههای عمیق، صخرههای بلند و دیوارههای سنگی، بهویژه در فصلهای بهار و تابستان، منظرهای فوقالعاده برای عکاسان و علاقهمندان به طبیعت فراهم میآورد. این چشماندازها با ترکیب رنگهای مختلف زمین، درختان سبز، و آسمان آبی، فضایی دلنشین و آرامشبخش را به وجود میآورد.
پیادهروی و کوهنوردی
این دره با ویژگیهای طبیعی خود، بهویژه برای پیادهروی و کوهنوردی مناسب است. بازدیدکنندگان میتوانند از مسیرهای کوهستانی در تنگشمشه برای کشف زیباییهای طبیعی استفاده کنند. در ضمن، طبیعت بکر و پاک این دره، فرصتی مناسب برای فرار از شلوغی و آرامش در دل طبیعت است.
کمپینگ و گردشگری ماجراجویی
با توجه به وجود چشمهها و طبیعت بکر، تنگشمشه میتواند محل مناسبی برای کمپینگ و گردشگری ماجراجویی باشد. این منطقه بهویژه در فصول بهار و تابستان پذیرای گروههای گردشگری است که بهدنبال تجربه یک سفر به طبیعت و آشنایی با سبک زندگی روستایی در ایلام هستند.
5. فعالیتهای محلی و فرهنگی
روستای هلاسم که تنگشمشه در آن واقع است، دارای فرهنگ و آداب و رسوم خاص خود است.
- مردم روستا: مردم هلاسم معمولاً به کشاورزی و دامداری مشغول هستند و زندگی سنتی خود را در این منطقه حفظ کردهاند.
- جشنها و مراسم محلی: در فصول مختلف سال، جشنها و مراسمهای محلی مختلفی در روستای هلاسم برگزار میشود که میتواند برای گردشگران جذاب باشد.
6. چالشها و لزوم حفاظت
حفظ اکوسیستم
با توجه به ویژگیهای زیستمحیطی ویژه تنگشمشه، حفاظت از این منطقه و جلوگیری از تخریبهای ناشی از گردشگری بیرویه ضروری است.
- آلودگی منابع آب: حفظ کیفیت آب چشمهها و منابع آبی منطقه باید در اولویت قرار گیرد تا اکوسیستم منطقه بهطور پایدار حفظ شود.
- تخریب درختان و پوشش گیاهی: از آنجاکه درختان و گیاهان منطقه در تنگشمشه بهعنوان منابع طبیعی اهمیت دارند، اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از برداشتهای غیرمجاز و تخریب این پوششها ضروری است.