مسجد کبود

مسجد کبود مسجدی تاریخی در تبریز، ایران است. ساخت مسجد کبود، که به مسجد معفریه نیز معروف است، در زمان حکومت خاندان قره قویونلو (1351-1469) آغاز شد و در سال 1465 در زمان سلطنت آق قویونلوها تکمیل شد. به عنوان آخرین نمونه باقی مانده از سبک های معماری و تزیینی ترکمن در شهر. ویژگی‌های مسجد کبود، محققان را بر آن داشت تا ویژگی‌های نوآورانه هنر کاشی و سرامیک تبریز را مورد بررسی قرار دهند  با برجسته کردن نقش‌های متمایز «آبی و سفید»، ظروف براق و کاشی‌های کبالت تذهیب شده، که برای مدت قابل توجهی به عنوان تنها نمونه شناخته شده شناخته می‌شد. از نوع خود.

مسجد در سال 1780 در زلزله ای به شدت آسیب دید و تنها ایوان (داخل ورودی) باقی ماند. بازسازی در سال 1352 توسط رضا معماران بنام زیر نظر وزارت فرهنگ ایران آغاز شد. با این حال، هنوز ناقص است. مسجد کبود بخشی از مجموعه معماری معافریه بود که از طریق موقوفه حاتون جان بیگم (متوفی 1469) همسر جهانشاه حاکم خاندان قره قویونلو (1439-1467) تأسیس شد. سازه های مختلف مانند صومعه صوفیان، کانال زیرزمینی، باغ ها، مدرسه، حمام ها و مقبره. امروزه تنها مسجد و قسمتی از بقعه باقی مانده است. چند سال بعد، جهانشاه و قره قویونلوهای او توسط اوزون حسن از آق قویونلوها سرنگون شدند و تبریز تصرف شد. ساخت مسجد کبود هنوز ادامه داشت که آق قویونلو تبریز را تصرف کرد. پس از مرگ جهانشاه و حاتون جان بیگم، دخترشان صلاح حطون به نظارت بر کار ادامه داد. تحت فرمانروایی آق قویونلو، اوزون حسن، از سال 1478 تا 1490، گنبد و سازه های اصلی مقبره تکمیل شد. اگرچه مقبره هرگز تکمیل نشد، اما زمانی که صفویان کنترل تبریز را به دست گرفتند و آن را پایتخت خود کردند، خود مسجد کبود در نیمه اول قرن شانزدهم به عنوان مسجد در خدمت حاکمان جدید بود. در سال 1514، پس از شکست صفویان در نبرد سرنوشت‌ساز چالدران، عثمانی‌ها تبریز از جمله مسجد کبود را اشغال و غارت کردند. اوبه اشاره می کند که حداقل هشت فرش توسط ترک ها غارت شد و به استانبول برده شد. اوب خاطرنشان می کند که اگرچه معلوم نیست ترک ها در طول تصرف و اشغال مسجد آبی به خود سازه حمله کرده اند یا خیر، چندین زمین لرزه بین قرن 16 و 18 به ساختمان آسیب رساند. به ویژه در اثر زلزله سال 1780 به شدت آسیب دید. با این حال، در قرن هفدهم، مسجد آبی قبلاً “به طور کامل ویران و متروک شده بود”. در قرن نوزدهم، مردم محلی تبریز ویرانه های این بنا را غارت کردند. در قرن بیستم و در زمان پهلوی، مسجد در نهایت بازسازی شد

«مسجد کبود به خاطر کاشی کاری های نفیس خود شهرت دارد. فضای داخلی اتاق گنبد رو به قبله با کاشی های شش ضلعی آبی تیره با تذهیب شابلون پوشانده شده است، غنای تزئینی تا زمان ساخت بعدی مسجد شیخ لوطف الله در اصفهان بی نظیر است. این مسجد دارای مجموعه‌ای غنی از مصالح ساختمانی و تکنیک‌های تزئینی است، از جمله پایه‌ای از سازه‌های سنگی متشکل از آجرهای پخته شده، که تماماً با کاشی تزئین شده و تابلوهای آجری تزئین‌شده تزئین شده است. عظمت زیبایی‌شناختی مسجد، پلان T شکل منحصر به فرد و مناره‌های سر به فلک کشیده، نشان‌دهنده سبک‌های معماری عثمانی است که به تبادل تکنیک‌های هنری بین امپراتوری عثمانی و سلسله قره قویونلو اشاره می‌کند. از همان دوره این تأثیر در مسجد اوزون حسن که توسط حاکم بعدی اوزون حسن پس از به دست گرفتن کنترل منطقه ساخته شد، منعکس شده است. هم مسجد کبود و هم مسجد اوزون حسن ویژگی‌های تزیینی متمایزی دارند، مانند محراب‌های زیبا که با تخته سنگ‌های سنگی مزین شده است، سنگ نوشته‌های حجاری شده در بالای دادوها، و استفاده گسترده از کبالت شش ضلعی و کاشی‌های طلاکاری شده که دیوارها و گنبدهای داخلی را می‌پوشاند.» این مسجد یک مجموعه چند منظوره با یک گنبد بزرگ بود که توسط راهروها احاطه شده بود و یک مسجد گنبدی کوچکتر، احتمالاً با یک طاق در زیر آن، طراحی آن شبیه به مقبره‌های معروفی مانند «ایسحرات کَهانا» در سمرقند است که سبکی از معماری دقیق در مکان‌های مقبره را نشان می‌دهد. مانند حوم و مازندران.