باغ جهان نما
باغ جهان نما شیراز مهد تمدن و ادب فارسی پر از باغ های معروف و بوستان است. هرکدام از این اماکن ویژگی و زیبایی خود را دارند. یکی از این باغ ها، باغ جهان نما است. باغ مانند باغ های معروف شهر شیراز شکوه و جلال خاص خود را دارد و به عنوان یکی از مشهورترین مکان های دیدنی شیراز از گذشته تا کنون است. شهاب الدین بن عرب شاه که ادیب، شاعر و عالم مسلمان در دوره تیموریان بود، در کتاب عجایب المقدور فی نوائب تیمور، باغ جهان نما را زینت الدنیا نامیده است.
باغ مانند دیگر باغ های ایرانی که با الهام از پاسارگاد ساخته شده اند، پیش از یورش تیمور گورکانی و در دوران آل مظفر در نهایت شکوه و آبادانی بوده است. دوران زندیه و صفویه، دوران شکوه باغ جهان نما محسوب می شده و بسیاری از جهانگردان و مورخان نامی،این باغ را ستوده اند؛ جهانگردانی مانند ادوارد براون، شاردن، تاورنیه و جان ملکم. آب جاری در باغ جهان نما از رکن آباد تامین می شده است. رکن آباد بسیار معروف است. بی دلیل نیست که حافظ شیرین سخن درباره باغ جهان نما و آب رکن آباد چنین سروده است:
خوشا شیراز و وضع بی مثالش خداوندا نگهدار از زوالش
ز رکن آباد ما صد لوحش الله که عمر خضر می بخشد زلالش
به شیراز آی و فیض روح قدسی بجوی از مردم صاحب کمالش
باغ جهان نما از مشهورترین باغ های تاریخی شیراز هستند، در اوج زیبایی و آبادانی و سر سبزی قرار داشتند. به طوری که بعد از تصرف ایران به دست، تیمور گورکانی، تیمور گورکانی آنقدر عاشق باغ شده بود که دستور داد نمونه آن را در سمرقند بسازند. برای همین یک باغ جهان نمای دیگر هم در سمرقند وجود دارد که به همین چشم نوازی است
توصیف باغ جهان نما در از زبان افراد معروف
شاردن و تارونیه که جهانگرادانی فرانسوی: . طبق نوشته آنها ، باغ جهان نما در دوره صفویان نیز بسیار سرسبز و آباد بوده است. «دروازه شهر به خیابان بسیار زیبایی منتهی می شود که باریک و بلند است. در دو طرف این خیابان باغ هایی وجود دارد که طول آنها از خیابان به دویست پا می رسد. هرکدام از این باغ ها سردر و مدخل با شکوهی با طاق نیم گنبدی دارند و بر فراز هر یک از آن ها عمارتی کلاه فرنگی ساخته اند. درهای باغ از دو سمت خیابان رو به روی هم قرار گرفته و قرینه هستند. در وسط خیابان به حوضی مربع شکل برمی خوریم که پهنای آن به اندازه خیابان است و برای این که بتوان از خیابان گذر کرد، عمارت های سردر به اندازه سی پا عقب نشینی دارند.» به نظر می رسد باغ هایی که شاردن از آن ها صحبت کرده، باغ جهان نما و باغ نو شیراز هستند که در دوره صفویان از شکوه زیادی برخوردار بودهاند.
لرد کرزن، سیاستمدار انگلیسی در دوران قاجار در مورد باغ جهان نما گفته است: در سمت دیگر جاده اصفهان به شیراز، قدری بالاتر از حافظیه، باغ جهاننما است که در زمان کریم خان، باغ وکیل نام داشت و در عهد فتحعلی شاه هنگامی که او والی فارس بود اسمش را تغییر دادند و عمارتی تابستانی در آنجا ساختند، شامل محوطه محصور در حدود دویست یارد. در اوایل این قرن، عمارت مرکزی آن یا کلاه فرنگی وضع مرتبی داشت. و مختص اقامتگاه افراد عالی رتبه انگلیس بود. افراد دیگری نیز به توصیف این باغ زیبا پرداخته اند. جهانگرد و جواهر فروش معروف فرانسوی، شاردن در دورهی صفویه، و فرصت الدوله شیرازی، از علما و عرفا بزرگ
معماری باغ جهان نما
باغ جهان نما هم اکنون وسعتی نزدیک به مساحت 3 هکتار دارد و در ایام گذشته وسعت این باغ بیشتر بوده است. باغ جهان نما مثل بیشتر باغهای ایران، دارای ویژگی های خاص است. در مسیر آب روان قرار دارد. با دیوارهای بلند محصور شده و عمارتی تابستانی در آن ساخته شده است.در این باغ عمارت زیبای در وسط ساخته شده است باغ را به 4 قسمت تقسیم کرده است. ۴ خیابان پهن که در سرتاسرش درخت های نارنج و سرو است، جویهای آبی که در این چهار خیابان جریان دارند نیز دارای فوارههای زیادی هستند. هنگامی که در عمارت قرار دارید منظره ای زیبا و تماشایی را می بینید..چهار خیابان با درختهای تنومند سرو و کاج و گلهای نارنج، شمشاد زیبا، بنفشه، رزهای رنگارنگ ، گلهای داوودی و اطلسی. برخی از درختهای قدیمی را کنده کاری کردهاند. و در بعضی از قسمتها، کاشیهای نقاشی روی زمین به چشم میخورد. آب این باغ از قنات رکن آباد تامین می شود. نشتن در مسیر جوی ای و دیدن منظره سراب شدن درخت ها و گل ها بسیار تماشایی است. عمارت هشتی وسط باغ زیبا و با شکوه داری چهار شاه نشین است.تزئینات عمارت با آجر انجام شده است و پنجره های چوبی بنا زیبایی دوچندانی به ان داده است. در وسط عمارت یک حوض مرمر قرار دارد. وجود حوض آب به فضای عمارت و شاه نشین ها جلوه خاص بخشیده که چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند. در دوران حکمرانی کریم خان زند به دستور او این عمارت ساخته و دیوارهای اطراف این باغ کشیده شد. فرمان داد خیابان های اطراف آن را به زیبایی درختکاری کنند. در بازدید از در باغ جهان نما علاوه بر لذت بردن و ارامش از مناظر این باغ باشکوه با میراث گذشتگان نیز آشنا می شوید. باغ جهان نما باغ های تاریخی و منحصر به فرد ایران است که دیدن آن در هر فصلی از سال خالی از لطف نیست به خصوص در بهار با عطر گل های بهار نارنج، خاطرهای بی نظیر در ذهن نقش می بند.
یکی از نکات مهم در معماری باغ های ایرانی، اغلب طوری طراحی می شدند که جوی آبی از میان آنها عبور کند تا زیبایی آن را چند برابر کند و صدای آب گوش بینندگان را بنوازد. حافظ جویبار رکن آباد و باغ جهان نما را نمونه ای بی نظیر می داند که در بهشت برین هم مانندی ندارد. در شعر حافظ شیرازی هم بارها از آب رکن آباد و زیبایی های باغ جهان نما سخن رفته است:
بده ساقی می باقی که در جنت نخواهی یافت کنار آب رکن آباد و گلگشت مصلار
باغ جهان نما
شیراز مهد تمدن و ادب فارسی پر از باغ های معروف و بوستان است. هرکدام از این اماکن ویژگی و زیبایی خود را دارند. یکی از این باغ ها، باغ جهان نما است. باغ جهان نما مانند باغ های معروف شهر شیراز شکوه و جلال خاص خود را دارد و به عنوان یکی از مشهورترین مکان های دیدنی شیراز از گذشته تا کنون است. شهاب الدین بن عرب شاه که ادیب، شاعر و عالم مسلمان در دوره تیموریان بود، در کتاب عجایب المقدور فی نوائب تیمور، باغ جهان نما را زینت الدنیا نامیده است.
باغ جهان نما مانند دیگر باغ های ایرانی که با الهام از پاسارگاد ساخته شده اند، پیش از یورش تیمور گورکانی و در دوران آل مظفر در نهایت شکوه و آبادانی بوده است. دوران زندیه و صفویه، دوران شکوه باغ جهان نما محسوب می شده و بسیاری از جهانگردان و مورخان نامی،این باغ را ستوده اند؛ جهانگردانی مانند ادوارد براون، شاردن، تاورنیه و جان ملکم. آب جاری در باغ جهان نما از رکن آباد تامین می شده است. رکن آباد بسیار معروف است. بی دلیل نیست که حافظ شیرین سخن درباره باغ جهان نما و آب رکن آباد چنین سروده است:
خوشا شیراز و وضع بی مثالش خداوندا نگهدار از زوالش
ز رکن آباد ما صد لوحش الله که عمر خضر می بخشد زلالش
به شیراز آی و فیض روح قدسی بجوی از مردم صاحب کمالش
باغ جهان نما از مشهورترین باغ های تاریخی شیراز هستند، در اوج زیبایی و آبادانی و سر سبزی قرار داشتند. به طوری که بعد از تصرف ایران به دست، تیمور گورکانی، تیمور گورکانی آنقدر عاشق باغ جهان نما شده بود که دستور داد نمونه آن را در سمرقند بسازند. برای همین یک باغ جهان نمای دیگر هم در سمرقند وجود دارد که به همین چشم نوازی است
توصیف باغ جهان نما در از زبان افراد معروف
شاردن و تارونیه که جهانگرادانی فرانسوی: . طبق نوشته آنها ، باغ جهان نما در دوره صفویان نیز بسیار سرسبز و آباد بوده است. «دروازه شهر به خیابان بسیار زیبایی منتهی می شود که باریک و بلند است. در دو طرف این خیابان باغ هایی وجود دارد که طول آنها از خیابان به دویست پا می رسد. هرکدام از این باغ ها سردر و مدخل با شکوهی با طاق نیم گنبدی دارند و بر فراز هر یک از آن ها عمارتی کلاه فرنگی ساخته اند. درهای باغ از دو سمت خیابان رو به روی هم قرار گرفته و قرینه هستند. در وسط خیابان به حوضی مربع شکل برمی خوریم که پهنای آن به اندازه خیابان است و برای این که بتوان از خیابان گذر کرد، عمارت های سردر به اندازه سی پا عقب نشینی دارند.» به نظر می رسد باغ هایی که شاردن از آن ها صحبت کرده، باغ جهان نما و باغ نو شیراز هستند که در دوره صفویان از شکوه زیادی برخوردار بودهاند.
لرد کرزن، سیاستمدار انگلیسی در دوران قاجار در مورد باغ جهان نما گفته است: در سمت دیگر جاده اصفهان به شیراز، قدری بالاتر از حافظیه، باغ جهاننما است که در زمان کریم خان، باغ وکیل نام داشت و در عهد فتحعلی شاه هنگامی که او والی فارس بود اسمش را تغییر دادند و عمارتی تابستانی در آنجا ساختند، شامل محوطه محصور در حدود دویست یارد. در اوایل این قرن، عمارت مرکزی آن یا کلاه فرنگی وضع مرتبی داشت. و مختص اقامتگاه افراد عالی رتبه انگلیس بود. افراد دیگری نیز به توصیف این باغ زیبا پرداخته اند. جهانگرد و جواهر فروش معروف فرانسوی، شاردن در دورهی صفویه، و فرصت الدوله شیرازی، از علما و عرفا بزرگ
معماری باغ جهان نما
باغ جهان نما هم اکنون وسعتی نزدیک به مساحت 3 هکتار دارد و در ایام گذشته وسعت این باغ بیشتر بوده است. باغ جهان نما مثل بیشتر باغهای ایران، دارای ویژگی های خاص است. در مسیر آب روان قرار دارد. با دیوارهای بلند محصور شده و عمارتی تابستانی در آن ساخته شده است.در این باغ عمارت زیبای در وسط ساخته شده است باغ را به 4 قسمت تقسیم کرده است. ۴ خیابان پهن که در سرتاسرش درخت های نارنج و سرو است، جویهای آبی که در این چهار خیابان جریان دارند نیز دارای فوارههای زیادی هستند. هنگامی که در عمارت قرار دارید منظره ای زیبا و تماشایی را می بینید..چهار خیابان با درختهای تنومند سرو و کاج و گلهای نارنج، شمشاد زیبا، بنفشه، رزهای رنگارنگ ، گلهای داوودی و اطلسی. برخی از درختهای قدیمی را کنده کاری کردهاند. و در بعضی از قسمتها، کاشیهای نقاشی روی زمین به چشم میخورد. آب این باغ از قنات رکن آباد تامین می شود. نشتن در مسیر جوی ای و دیدن منظره سراب شدن درخت ها و گل ها بسیار تماشایی است. عمارت هشتی وسط باغ زیبا و با شکوه داری چهار شاه نشین است.تزئینات عمارت با آجر انجام شده است و پنجره های چوبی بنا زیبایی دوچندانی به ان داده است. در وسط عمارت یک حوض مرمر قرار دارد. وجود حوض آب به فضای عمارت و شاه نشین ها جلوه خاص بخشیده که چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند. در دوران حکمرانی کریم خان زند به دستور او این عمارت ساخته و دیوارهای اطراف این باغ کشیده شد. فرمان داد خیابان های اطراف آن را به زیبایی درختکاری کنند. در بازدید از باغ نما علاوه بر لذت بردن و ارامش از مناظر این باغ باشکوه با میراث گذشتگان نیز آشنا می شوید. باغ ازباغ های تاریخی و منحصر به فرد ایران است که دیدن آن در هر فصلی از سال خالی از لطف نیست به خصوص در بهار با عطر گل های بهار نارنج، خاطرهای بی نظیر در ذهن نقش می بند.
یکی از نکات مهم در معماری باغ های ایرانی، اغلب طوری طراحی می شدند که جوی آبی از میان آنها عبور کند تا زیبایی آن را چند برابر کند و صدای آب گوش بینندگان را بنوازد. حافظ جویبار رکن آباد و باغ جهان نما را نمونه ای بی نظیر می داند که در بهشت برین هم مانندی ندارد. در شعر حافظ شیرازی هم بارها از آب رکن آباد و زیبایی های باغ جهان نما سخن رفته است:
بده ساقی می باقی که در جنت نخواهی یافت کنار آب رکن آباد و گلگشت مصلار